De resultaten van het middel volgen op eerdere soortgelijke medicijnen, waaronder Aduhelm, die tot hiertoe echter niet effectief genoeg bleken voor toelating op de Europese medicijnmarkt. Lecanemab dat ook ontwikkeld werd door Biogen en Eisai lijkt echter wel effectiever, en bovendien minder vaak bijwerkingen te veroorzaken. Het vermindert de hoeveelheid amyloïde peptiden in de hersenen, de ophoping waarvan één van de belangrijkste kenmerken is van Alzheimer.
Professor Wim Annaert van het departement Neurowetenschappen van de VIB-KU Leuven Centrum voor Hersenonderzoek KU Leuven en voorzitter van onze Wetenschappelijke Adviesraad: “Dit is in de eerste plaats heel hoopgevend nieuws. Mensen met dementie gaan gemiddeld met 1 punt op een schaal van 14 achteruit per jaar. Lecanemab blijkt een verbetering te geven van bijna een half punt, en werkt dus vertragend. Maar of die vertraging aanhoudt of zelfs sterker wordt, is nog af te wachten.
Wat wel heel bemoedigend is, is dat er een verbetering optreedt bij mensen met symptomen. Dus het oorspronkelijk idee dat men reeds met medicatie moet starten jaren voor de eerste symptomen, houdt hierbij niet stand. Het zogenaamde therapeutisch ‘venster’ is dus breder dan we gedacht hebben.
Maar we moeten toch voorzichtig zijn. Biogen en Eisai ontwikkelden eerder een ander medicijn tegen Alzheimer, Aduhelm, waarover een controverse ontstond. Het middel werd in de Verenigde Staten in juni 2021 goedgekeurd. Maar bij één van de twee grote onderzoeken naar het middel was er geen bewijs dat het middel effectief was. “
Maar voor professor Annaert is het vooral belangrijk hoe dit middel werkt:
“Eindelijk ziet men een cognitieve verbetering op basis van het wegvangen van toxische amyloïde peptiden uit hersenen, wat dus een bevestiging inhoudt van de amyloïde cascade hypothese die een vermeerdering van dergelijke peptiden in de hersenen als trigger stelt van de ziekte. Door opeenvolgende falende klinische studies, kwam deze hypothese de laatste jaren onder vuur, wat leidde tot scepticisme, én een verminderd enthousiasme om in die richting te blijven investeren. Het tegendeel is nu bewezen en misschien is deze doorbraak wel een keerpunt in het klinisch en basis onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. En dat is ook goed nieuws voor verschillende onderzoeksgroepen in België die op deze theorie blijven inzetten.”
Hoewel de resultaten met Lecanemab hoopvol zijn, toch maant Prof. Annaert tot enige voorzichtigheid: “Er gaat nog heel wat onderzoek moeten gebeuren om te begrijpen hoe Lecanemab werkt en hoe effectief het zal zijn. Uiteindelijk is ons doel de ziekte te stoppen of zelfs te voorkomen, en daarvoor moet wellicht ook ingezet worden op strategieën die de productie van toxische amyloïde fragmenten aan de bron tegengaan.”
Wat betekent dit nu voor mensen met de ziekte van Alzheimer?
Pas na beoordelingen van de Europe Medicijnautoriteit kan het middel eventueel in België op de markt. Dat is een proces dat gemiddeld anderhalf jaar in beslag neemt. Het is ook afhankelijk van wanneer het middel voor beoordeling wordt ingediend en de prijs voor het middel. Ter vergelijking: het medicijn Aduhelm dat eerder door dat eerder door Biogen en Eisai op de markt werd gebracht zou aanvankelijk 56.000 dollar per jaar kosten. Maar nogmaals, Lecanemab laat maar een bescheiden resultaat zien.
En dat resultaat is alleen zichtbaar bij mensen met milde klachten? Voor mensen in een gevorderd stadium van de ziekte van Alzheimer heeft dit middel geen effect meer.