(interview met Dennis J. Selkoe, de meest geciteerde Alzheimer-professor ter wereld, het Alzheimer-icoon bij uitstek)
Op maandag 4 februari ontving Harvard Prof. Dennis J. Selkoe een eredoctoraat van de KULeuven. Dit eredoctoraat werd gepromoot door professoren Bart De Strooper en Wim Robberechts. Dennis J. Selkoe werd voornamelijk gelauwerd voor zijn baanbrekende wetenschappelijke inzichten, maar ook om zijn niet-aflatende zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen voor Alzheimer en andere aandoeningen die verregaande hersenschade toebrengen.
De zoektocht naar een behandeling voor de ziekte van Alzheimer verloopt moeizaam, geeft ook professor Selkoe toe. Maar ik blijf ervan overtuigd dat we vooruitgang boeken. Of we de ziekte ooit echt kunnen genezen, is ook voor hem een vraagteken. Maar Alzheimer voorkomen moet wel haalbaar zijn. Het is zaak om erbij te zijn nog voor de aftakeling in de hersenen begint. Volgens de meest recente gegevens kan dat bij Alzheimerpatiënten zelfs 20 tot 25 jaar zijn vooraleer de eerste geheugenproblemen worden vastgesteld. In de ogen van prof. Selkoe is het daarom niet verwonderlijk dat ook de recentste klinische studies op mensen met lichte tot matige dementie niet voor de verhoopte doorbraak hebben gezorgd: we beginnen in al deze studies pas met behandelen als het brein al onherroepelijke schade heeft opgelopen.
Dertig jaar Alzheimer-onderzoek heeft ons veel bijgeleerd betoogt prof. Selkoe. We hebben een complex netwerk ontrafeld van tientallen biomoleculen en celcomponenten die op de een of andere manier betrokken zijn bij het ontstaan en de evolutie van de ziekte van Alzheimer. Een onderzoek dat elke dag nog nieuwe elementen en inzichten aanlevert. Het is alsof de onderzoekers een complexe puzzel aan het leggen zijn. Elk nieuw stukje geeft een betere kijk op het geheel van de puzzel. Vandaag zijn er al honderden puzzelstukjes in elkaar geschoven, maar niemand weet precies hoe groot de hele puzzel uiteindelijk wordt.
Om en bij de 80 potentiële Alzheimergeneesmiddelen heeft de farmaceutische industrie al uitgetest. Het ene al in een verdere ontwikkelingsfase dan het andere. Grote doorbraken bleven alsnog uit. Toch hebben, in de ogen van prof. Selkoe, deze studies ons veel bijgeleerd. Het mislukken heeft teleurstelling teweeg gebracht bij patiënten, hun families, artsen en onderzoekers. Toch zijn het geen verloren inspanningen. Integendeel, ze leren ons wat eventueel wel kan werken, en wat niet, en welke stappen we nu moeten nemen. Op basis van die studies kunnen we nieuwe paden uittekenen om deze aandoening te lijf te gaan. Dit is toch al een eerste positieve vaststelling.
Voor slagaderverkalking of hoge bloeddruk vinden we het vanzelfsprekend om zo vroeg mogelijk te behandelen met als doel verder onheil te voorkomen. We raden deze mensen aan om te stoppen met roken, gezonder te eten, meer te bewegen en we geven hen statines of beta-blokkers. Allemaal om te voorkomen dat ze een hartinfarct of een beroerte krijgen. Om succes te hebben bij de behandeling van Alzheimer moeten we volgens Selkoe precies dezelfde strategie gebruiken: ingrijpen op het ogenblik dat de neurodegeneratie nog maar pas begonnen is. Misschien moeten we in dit geval zelfs niet langer spreken van behandelen maar eerder van voorkomen. Net zoals we vandaag met statines en beta-blokkers een hartaanval of een hersenbloeding willen voorkomen. Zo moeten we ook neurodegeneratie behandelen om geheugen- en andere cognitieve problemen te voorkomen. We hebben daarvoor de diagnostische instrumenten beschikbaar betoogt Selkoe. Met behulp van biochemische tests kunnen we in het cerebrospinaal vocht de eerste fasen van de Alzheimerspecifieke neurodegeneratie aantonen. Ook met een PET-scan van de hersenen lukt dat aardig.
Een grondige herziening van het klinisch onderzoek voor de ziekte van Alzheimer is echt noodzakelijk meent prof. Selkoe. Hoewel het ongeziene inspanningen zal vragen, zijn preventiestudies voor Alzheimer mogelijk. Mits de studies slim worden opgezet en de patiëntenpopulatie goed is gekozen. Bijvoorbeeld door personen te betrekken met een hoog erfelijk risico op de aandoening die nog in de preklinische fase zitten. Voor de huidige generatie Alzheimerpatiënten ligt er helaas niet onmiddellijk een nieuwe therapie in het verschiet, maar we hebben de plicht om verder te blijven zoeken. De plicht om vandaag aan vitale dertigers, veertigers en vijftigers en vooral ook aan hun kinderen en kleinkinderen te zeggen dat we er alles aan doen om voor hen wel een therapeutische uitweg te vinden uit Alzheimer. In 2010 kondigde president Obama aan om een zeer belangrijke financiële inspanning te doen om Alzheimer een halt toe te roepen. De Amerikaanse wetenschappelijke wereld, onder leiding van Selkoe, kondigde aan dat zij samen met de president alles op alles zouden zetten om deze ziekte binnen 15 jaar stop te zetten. Hiervoor dankt prof. Selkoe dan ook de Belgische onderzoekers, die mee aan de wereldtop staan van het Alzheimer- en dementieonderzoek, prof Christine Van Broeckhoven en Bart De Strooper voor hun niet aflatende steun en samenwerking in deze strijd. We moeten blijven verder zoeken naar een oplossing besluit Selkoe immers de patiënten en hun families die ik dagelijks zie, herinneren mij aan Winston Churchill’s aansporing : never, never ever quit!
Prof. Selkoe bedankte de voorzitter van SAO persoonlijk voor onze inzet om het onderzoek naar de ziekte van Alzheimer jaarlijks opnieuw met een mooie bedrag te financieren. Want alleen onderzoek geeft hoop voor een toekomst zonder Alzheimer !
[Sassy_Social_Share]